Anne-Baba Danışmanlığı Nedir?

Danışmanlık; değerlendirme bulguları ışığında ebeveynlere uygulanabilir becerilerin aşamalı olarak aktarılmasını ve ev–okul ortamlarında sürdürülebilir uygulamaların kurulmasını içerir. Süreç; bilgilendirme, beceri öğretimi ve izlem basamaklarıyla yürütülür.

Hangi Durumlarda Önerilir?

• Süreklilik ve işlev kaybı: Öfke patlamaları, kurallara uyumda güçlük, okul/ödev çatışmaları, kardeş kıskançlığı, sosyal beceri zorlanmaları.
• Duygu düzenleme: Kaygı, korku, ayrılma güçlüğü, sınav stresi, uyku sorunları.
• Gelişim basamakları: Tuvalet eğitimi, parmak emme–tırnak yeme, yoğun ekran kullanımı, ergenlikte sınırlar.
• Eşlik eden tanılar: DEHB, iletişim/OSB özellikleri, özgül öğrenme güçlüğü, tik bozuklukları.

Danışmanlıkta Ele Alınan Çekirdek Beceriler

• İletişim ve duygu koçluğu: Yargısız dinleme, duygu adlandırma ve empatik yansıtma.
• Rutin–yapı kurma: Uyku, beslenme, ekran, ödev ve serbest zaman için net/görsel programlar.
• Pozitif pekiştirme ve davranış yönetimi: Övgü/simgesel ödül, sınırlar ve doğal sonuçlar.
• Problem çözme–müzakere: Kısa aile toplantıları, adım adım çözüm; “dur–nefes al–yeniden dene”.
• Okul iş birliği: Yönergeleri bölme, görsel ipuçları, ek süre gibi sınıf düzenlemeleri.
• Dijital denge: Yatmadan en az 1 saat önce ekranı bırakma; ortak alan kullanımı.
• Kardeş ilişkileri: Yaşa uygun sorumluluklar, “bire bir ebeveyn zamanı”, paylaşım ve sırayla oyun.

Yaşa Göre Kısa Yol Haritası

• Okul öncesi (2–6 yaş): Rutinler, görsel çizelgeler, tek adımlık yönergeler; istenmeyen davranışta sakin ve kısa sınır. Tuvalet eğitimi ve ayrılma güçlüğünde kademeli yaklaşım.
• Okul çağı (6–12 yaş): Ödevleri 10–15 dakikalık bloklara bölme, mola–geri dönüş; sorumluluk tablosu; akran ilişkilerinde sosyal öyküler ve rol canlandırma.
• Ergenlik (12–18 yaş): Müzakere ve sınır dengesi; mahremiyet + açık güvenlik kuralları; hedef belirleme; duyguları düzenleme ve problem çözme becerileri.

Sık Karşılaşılan Senaryolar ve Pratik Öneriler

• “Bağırmadan söz nasıl geçer?” Talimat kısa ve net verilir; olumlu davranış anında övülür. Olumsuz durumda kısa hatırlatma ve doğal sonuç tercih edilir.
• “Ödeve oturmuyor.” Güçlü alanla kısa başlangıç yapılır; görev küçük parçalara ayrılır; her parça sonrası mikro mola verilir; dikkat dağıtıcılar azaltılır.
• “Kardeş kıskançlığı.” Her çocukla haftada birkaç kez 5–10 dakikalık özel zaman; kıyaslama dilinden kaçınılır; görülen olumlu davranış yakalanır.
• “Sınav kaygısı.” Nefes–beden farkındalığı; 20–25 dk çalışma + 5 dk mola; prova sınavlarda süre yönetimi; performans yerine emek–süreç dili.

Süreç Nasıl İlerler?

• Değerlendirme: Aile–okul öyküsü, güçlü alanlar ve tetikleyiciler; gerekirse ölçekler.
• Formülasyon: Zorlanmanın oluşumunu açıklayan sade bir model; ev–okul hedef listesi (3–5 madde).
• Beceri öğretimi ve ev ödevleri: Haftalık küçük uygulamalar; ölçme–değerlendirme ile ayarlama.
• İzlem ve sürdürülebilirlik: İlerleme tabloları; güçlenen becerilerin ev–okul–sosyal alanlara genellenmesi.

Önemli: “Hızlı ve mucize çözümler” bilimsel değildir. Kanıta dayalı ebeveyn programları (PMTO, Triple P, Incredible Years, PCIT) tutarlılık, olumlu pekiştirme, net sınırlar ve düzenli izleme ilkelerine dayanır.

Uzman Desteği ve İletişim

Ailedeki güçlükler 2–4 haftadan uzun süredir sürüyor ve ev–okul işleyişini belirgin etkiliyorsa, çocuk ve ergen psikiyatristi değerlendirmesi uygun olur. Uzm. Dr. Perihan Turhan Gürbüz tarafından anne-baba danışmanlığı, kanıta dayalı yaklaşımlar ve okul iş birliğiyle bireyselleştirilmiş bir yol haritası şeklinde planlanır. Randevu ve süreç bilgisi için kliniğimizle iletişime geçilebilir.